Door een samenloop van omstandigheden kwam ik al vrij jong in de positie van leiderschap. Mensen gaven aan veel waarde te hechten aan mijn wijze uitspraken, verhelderende inzichten en overtuigende manier van communiceren. Ik werd gebombardeerd tot voorganger van een kerkelijke gemeente, waar ik mij zeer verantwoordelijk voor voelde. Daarnaast coachte ik ook ondernemers vanuit mijn bedrijfskundige achtergrond. Die verantwoordelijkheden vulde ik in door een gids te worden voor de mensen die ik voorging en coachte. Mensen zonder duidelijke bestemming, voorzag ik van een route en bestemming. Mensen zoekende gaf ik richting. Ik nam mijn taak serieus en mensen vonden de tocht in mijn voetsporen prettig. Maar dit bleek niet op lange termijn zo te zijn.

Alwetende gids

Het leven vanuit het imago van een alwetende gids kent namelijk wrange vruchten. Mensen die mij jaren dankbaar waren gevolgd, begonnen mij te verwijten dat ik hun vrijheid had ontnomen. Ik onderzocht mezelf en ontdekte dat echte bergbeklimmers geen behoefte hebben aan een gids, maar aan een sherpa.

Het verschil

Sherpa’s zijn een bergvolk. Ze dragen de lasten van bergbeklimmers en begeleiden hun in hun tocht naar de top. Een sherpa kent het landschap, waarschuwt voor gevaren, maar dat alles doet hij in de volle wetenschap dat deze tocht niet om hem draait maar om de bergbeklimmer die hij begeleidt. Het verschil tussen een gids en een sherpa zit in essentiële details:

Een gids bepaalt de bestemming, een sherpa juist niet. Een sherpa laat de bepaling van de bestemming over aan de bergbeklimmer.

Een gids bepaalt de keuzes van de route, een sherpa niet. Een sherpa kan advies geven als hem dat wordt gevraagd, maar hij begeleid de klimmer slechts.

Als de bergbeklimmer niet meer weet welke route hij moet volgen, zal een gids de bergbeklimmer overtuigen dat hij hem moet volgen. Een sherpa wacht rustig totdat de bergbeklimmer weet welke keuze hij moet nemen.

Simpel samengevat ligt bij een gids de nadruk op leiderschap en bij een sherpa op dienstbaarheid. Leiderschap dat zich dienstbaar opstelt is nog steeds geen dienend leiderschap.

Diepe les

De levensles die ik leerde in de overgang van gids naar sherpa, van leider naar dienaar, was wellicht de diepste les die ik heb geleerd. Ook al deed ik mijn werk als gids met inzet, toewijding en de beste intenties, de kans dat de verwachtingen scheef groeide en de verhoudingen disfunctioneel werden, was groot. Mensen die ik nu bijsta met mijn inzichten en wijsheden over de weg naar de top, weten wat ze aan mij hebben. De rol van sherpa is minder eervol dan de rol als gids, maar de voldoening en de vrucht van het werk is vele malen groter!